maandag 15 januari
Hoop tegen beter weten in. Een gespreksavond over spirituele zorg.
door Martijn Steegen
De confrontatie met de kwetsbaarheid van het eigen leven of met dat van een naaste doet mensen vaak op hun grondvesten daveren. Wat voorheen vanzelfsprekend was, is na het ziek-zijn vaak niet meer vanzelfsprekend. Waardenkaders worden door elkaar geschud. Een energieke veertiger werd een oude man door de zware kankertherapie: “Hoe kan ik nu nog een goede vader zijn voor mijn kinderen en echtgenoot voor mijn partner?” Mensen die ziek worden, ontwaken vaak uit een ‘levensbeschouwelijke coma’, zo stelt psycholoog Manu Keirse nogal cru. De confrontatie met de eindigheid van het leven doet mensen zin- en levensvragen stellen. “Waarom moet mij dit nu overkomen?” “Met die beperkingen heeft het leven voor mij geen zin meer!” De ziekenhuispastor of ‘spiritueel zorgverlener’ staat mensen bij die worstelen met moeilijke zin- en levensvragen, misschien zelfs geloofsvragen. Tijdens deze avond maken we kennis met ‘spirituele zorgverlening’ tijdens het ziekteproces. Hoe blijf je hoopvol tegen beter weten in?
Martijn Steegen is doctor in de Theologie en Religiewetenschappen. Hij is diensthoofd van de pastorale dienst van het UZ Leuven. Daarnaast werkt hij als bijzonder gastdocent aan de KU Leuven. Verder is hij hoofd van de Universtaire Parochie van de KU Leuven. Hij is ook verantwoordelijke van de UP-studentenhuizen en lid van het Leuvens Centrum voor Health Humanities. Martijn heeft reeds vele publicaties op zijn naam of als co-auteur o.a. ‘De Bijbel, echt waar?’, ‘Leven ondanks dood’, ‘Tot geloof komen’, ‘De parochie als spiritueel labo’.
woensdag 28 februari
Jezus in christendom en islam. Kan Jezus ons verenigen of is hij juist een splijtzwam?
door Eduard Verhoef
Franciscus van Assisi zocht begin 12de eeuw contact met de islamitische sultan Malik al-Kamil. Zij bleven voor de rest van hun leven vrienden. Paus Franciscus had tweemaal contact met met Ahmed al Tayyeb, een van de belangrijkste moslimgeleerden in Egypte. Ook zij konden het goed met elkaar vinden ondanks verschillen van inzicht. Op plaatselijk niveau is het moeilijker om interreligieuze contacten tot stand te brengen. En zeker in dorpen of kleinere steden lukt dat vaak niet. Het belangrijkste geschilpunt is de figuur van Jezus. Hoewel Jezus zelf geprobeerd heeft om muren te slechten en kloven te overbruggen, is het juist de christologie, de leer over Jezus die een overkomelijke kloof lijkt te vormen. Is er een mogelijkheid om daar bovenuit te komen? Het boek ‘Jezus in christendom en islam’ laat zien dat er binnen het Nieuwe Testament al verschillende visies op Jezus zijn terug te vinden. En ook in de eerste eeuwen na het begin van onze jaartelling worden er allerlei verschillende interpretaties van Jezus gegeven. Die kunnen we naast elkaar zetten, vergelijken en ze hebben vaak zelfs een naam: Docetisme, joden-christendom, Nestorianen. Vanaf de 4de eeuw worden de teugels door de paus en door concilies strakker aangetrokken. Eén visie wordt voor juist verklaard en andere standpunten worden afgewezen. Andersdenkenden worden veroordeeld en soms ook verbannen. In he begin van de 7de eeuw komt Mohammed ook met een bepaald standpunt over Jezus. Voor de gemiddelde leek is het alsof Mohammed een grove ketterij verkondigt: Jezus is geen God en al evenmin Zoon van God. Bij nader toezien blijkt echter dat zo’n standpunt allerminst nieuw is, maar dat die mening al eeuwenlang verkondigd werd door de zogenaamde joden-christenen. Als dat klopt heeft Mohammed zich op dat punt aangesloten bij een van de christelijke groeperingen. Die waren weliswaar door de concilies al lang veroordeeld, maar aan de grenzen van het Byzantijnse rijk, waar de invloed van de keizer en de paus tanende was, konden de joden-christenen min of meer ongestoord blijven leven. Als we de islamitische visie op Jezus zouden kunnen zien als een van de standpunten die vanaf het begin van het christendom verdedigd werden, zou er al veel gewonnen zijn. Zo zouden we een brug kunnen slaan tussen deze twee religies…
Eduard Verhoef groeide op in Den Haag en doorliep daar het ’s Gravenhaags Christelijk Gymnasium. In diezelfde tijd maakte hij voor het eerst kennis met moslims. Er was een moskee gebouwd aan de Oostduinlaan: de Mobarakmoskee. Die eerste contacten hebben in zijn binnenste jarenlang een sluimerend bestaan gehad. Hij werd opgeslokt door zijn studie theologie, daarna door zijn werk als predikant in de Protestantse Kerk. Daarnaast specialiseerde hij zich in het Nieuwe Testament en
promoveerde hij op Paulus’ brief aan de Galaten, met vooral aandacht voor de wijze waarop Paulus en anderen de overgeleverde traditie (het eerste deel van de Bijbel) interpreteerden. In 1993 kreeg Eduard meer tijd en kon hij zijn lang gekoesterde wens om Arabisch te studeren in vervulling doen gaan. Naast allerlei andere bezigheden ging hij met een groep de Koran cursorisch lezen, later ging hij zelf delen van de Koran vertalen en dat resulteerde in 2015 in de publicatie van zijn vertaling van de
Koran. Van de uitgever hoorde Eduard dat er dit jaar een vierde druk nodig is. In een tweede deel publiceerde hij in 2017 allerlei verklarende opmerkingen waarmee de lezer geholpen werd om lastige verzen te begrijpen. In 2021 verscheen er een tweede druk van. Sindsdien werkt hij op twee sporen: enerzijds de apostel Paulus met zijn visies en anderzijds de Koran en de wijze waarop in de Koran allerlei bijbelteksten worden verklaard. De figuur van Jezus speelde een belangrijke rol in zijn onderzoek en dat leidde er weer toe dat hij meer systematisch naast elkaar ging zetten hoe er in de verschillende tradities, die van het christendom en die van de islam, tegen Jezus werd aangekeken: ‘Jezus in christendom en islam’ is de titel van het boek dat Eduard daarover schreef (2021; tweede druk 2022).
maandag 11 maart
Charles de Foucauld voor de 21ste eeuw
door Else Vanbergen
Else Vanbergen, kleine zuster van Nazareth, zal een concreet getuigenis brengen van hoe de kleine zusters leven (ondermeer in vriendschap met de mensen, over de eucharistie in het dagelijkse leven).
Eddy Lagae, priester van de Fraternité sacerdotale, zal een aantal aspecten belichten vanuit het leven/boodschap van Charles de Foucauld die relevant zijn voor deze eeuw:
– het universele broeder zijn (cf fratelli tutti)
– gebed als verandering van jezelf en de wereld
– het ‘voorbereiden van het terrein’/het blijvend op zoek gaan
– Voor Charles de Foucauld is Christus het unieke model
Al deze lezingen gaan door in Hivset – Herentalsstraat 70, 2300 Turnhout
telkens van 19:30 uur tot 22:00 uur
en zijn gratis
(een vrije bijdrage mag steeds)